Waarom gaat kanker gepaard met pijn?
Chemotherapie, radiotherapie en/of chirurgie… de behandelingen bij kanker gaan altijd gepaard met nevenverschijnselen waar alle patiënten bang voor zijn. Naast grote vermoeidheid en misselijkheid moeten kankerpatiënten ook hevige pijn trotseren. Nemen we even de radiotherapie: deze behandeling vernietigt de tumoren maar ook de gezonde cellen eromheen, en dat kan inwerken op de zenuwen in de buurt van de bestraalde zone. Ook de postoperatieve pijn na het operatief verwijderen van een tumor kan leiden tot hevige pijn die min of meer lange tijd kan aanhouden.
Niet alleen de behandelingen zijn de oorzaak van de pijn. Sommige onderzoeken en andere ingrepen uitgevoerd voor de eventuele behandeling zijn niet vrij van pijnlijke nevenverschijnselen. Dat is onder meer het geval met het uitvoeren van een biopsie of een fibroscopie. En ten slotte kan de kanker zelf een directe oorzaak zijn van pijn. Botmetastasen kunnen bijvoorbeeld erg pijnlijk zijn bij bepaalde activiteiten. Ook de complicaties van de kanker kunnen pijn veroorzaken, zoals bijvoorbeeld een metastase die een breuk veroorzaakt of die een zenuw afknelt.
Hoe wordt de pijn bij kanker verzacht?
De geneesmiddelen die gebruikt worden om de pijn te bestrijden zijn door de Wereldgezondheidsorganisatie in drie niveaus opgedeeld: de pijnstillers (paracetamol, aspirine…), de opiumhoudende geneesmiddelen (codeïne en afgeleiden) en de morfinehoudende geneesmiddelen (morfine).
Bij lichte pijn maakt men gewoonlijk wel gebruik van pijnstillers, maar meer en meer worden ook de morfineproducten – oorspronkelijk bedoeld voor hevige pijn - door het artsenkorps gebruikt. Bij het grote publiek leeft nog altijd de angst voor de bestanddelen ervan. Die worden nog altijd geassocieerd met het verzachten van het levenseinde en complete afhankelijkheid. Sommige zieken proberen zelfs om hun pijn weg te stoppen of om ze te minimaliseren om geen morfine te hoeven krijgen…
Het gamma van de morfinehoudende stoffen is de afgelopen jaren enorm gediversifieerd. Het spuitje en het infuus zijn lang niet meer de enige manieren van toediening. Tegenwoordig zijn ook pillen, sprays, drinkbare oplossingen, gels, verbanden, patches, enz… te verkrijgen.
Parallel daarmee worden ook andere technieken gebruikt om pijn te bestrijden: massages, acupunctuur, hypnose, anders leren omgaan met pijn, mesotherapie, psychotherapie…
Eén oplossing: probeer uw pijn te beschrijven!
Om de pijn te behandelen is het natuurlijk ook belangrijk dat men die pijn kan beschrijven, dat men zich kan uiten en erover kan spreken met de artsen en andere hulpverleners. Sommige patiënten beschouwen pijn als een onvermijdelijk kwaad, inherent aan hun kanker. Dat is niet nodig. Over het algemeen wordt de pijn in het ziekenhuis en tijdens de postoperatieve opvang systematisch behandeld. Dat gebeurt evenwel minder tijdens de consultaties. De zieken moeten dus aangespoord worden om de dialoog met hun arts aan te gaan en om zich het vocabularium toe te eigenen dat nodig is om de pijn te beschrijven. De behandeling van de pijn moet gewoon een vast onderdeel zijn van de behandeling van kanker.
Artikel geschreven door Isabelle Eustache, gezondheidsjournaliste - bron: e-gezendheid.be